سد البرز یکی از جاهای دیدنی شهرستان سوادکوه در استان مازندران به شمار میآید. دهستان لفور یکی از دهستانهای خوش آبوهوای شهرستان سوادکوه است که در نزدیکی شهر شیرگاه قرار دارد. موقعیت اصلی سد البرز در دهستان لفور واقع در محل تلاقی سه رودخانه آذر رود، اسکلیم رود و کار سنگ است. سد البرز در ۳۰ کیلومتری شیرگاه و ۴۵ کیلومتری شهرستان بابل قرار دارد. سد البرز در اسناد رسمی به نام (سد صالحی مازندرانی) نامگذاری شده است که این نام، یادآور یکی از مشاهیر بزرگ دهستان لفور است.
معرفی اجمالی سد البرز
سد البرز یا همان سد لفور یکی از جاذبه های گردشگری استان مازندران است. این سد از ۳ رودخانه آذر رود، اسکلیم رود و کار سنگ تغذیه میکند. ارتفاع این سد نزدیک به ۷۸ متر است و توانایی ذخیره ۱۴۰ میلیون متر مکعب آب را دارد. سد لفور علاوه بر مصارف کشاورزی، در تامین برق شهرستانهای همجوار نیز نقش مهمی ایفا میکند. سد البرز با داشتن طبیعت بکر و رویایی، همچون نگینی در بین زیباییهای چشمنواز استان مازندران قرار گرفته و طبیعت آن هر چشمی را به خود خیره میکند.
تاریخچه
پروژه احداث سد البرز در اواخر دوران حکومت پهلوی آغاز شد. طبق مطالعات اولیه و بررسی احتمالات لازم، بنا بر این بود که سد روی رودخانه بابلرود و در منطقه بابلکنار احداث شود. با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ موضوع احداث سد به فراموشی سپرده شد تا اینکه پس از گذشت ۱۷ سال یعنی در سال ۱۳۷۴ و در دولت رفسنجانی تصمیم به احداث سد گرفته شد. این پروژه با تغییر محل احداث سد، از بابلکنار به منطقه بالادست آن یعنی لفور، با هدف تامین آب موردنیاز ۵۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهرستانهای بابلسر، بابل، قائمشهر و جویبار کلید خورد. در ابتدا سد لفور، با نام سد «پاشاکلا» شناخته میشد و تابلوهایی با همین نام در حاشیه جادههای لفور و بابلکنار نصب شده بود. بعدها به نام سد صالحی مازندرانی تغییر یافت. هرچند امروزه آن را با نامهای سد لفور و یا سد البرز میشناسند.
ویژگی های سد البرز
ارتفاع این سد خاکی از پی ۷۸ متر، طول تاج ۸۳۸ متر، عرض تاج ۱۲ متر و عرض پی آن ۴۵۰ متر است. میزان حجم کل مخزن به ۱۴۲ میلیون مترمکعب و حجم مفید آن به ۱۲۲ میلیون مترمکعب میرسد.
سد البرز در دل جنگل چهل میلیون ساله لفور قرار گرفته و همین مسئله زیبایی آن را دوچندان میکند. مسیر رسیدن به سد نیز از میان پیچوخمهای زیبا و چشمههای متعدد میگذرد و همین، لذت سفر به این منطقه را چندین برابر کرده است. با وجود این تفاسیر بدون شک میتوان گفت سد لفور یکی از زیباترین و دنجترین جاذبههای طبیعتگردی مازندران است که بهدور از هیاهو و سر و صدای زندگی شهری طبیعتی بینظیر را پیشکش گردشگران میکند.
همچنین دریاچه سد لفور یک جزیره دارد. جزیرهای که به نظر یک قبرستان قدیمی است. برای رسیدن به جزیره، یا باید قایق داشت و یا اینکه مسیر را شنا کرد. در هر صورت حتما توصیههای ایمنی را جدی بگیرید. در جزیره یک امامزاده هم هست که میتوان از آن دیدن کرد.
جاذبهها و تفریحات در سد لفور
آثار باستانی و تاریخی
در پی کاوشهای اخیر در محدوده سد البرز صورت گرفت، آثاری از دوران عصر آهن به دست آمد. آثار کشف شده را میتوان پی سنگی خانهها، تنور و خمره ذخیرهسازی مواد غذایی و همچنین قالبهای سنگی و سفالی ذوب فلز عنوان کرد. بنا بهگفته باستانشناسان، مطالعات اولیه روی این آثار نشان میدهد که مردم این منطقه موفق به دستیابی به روش پیشرفتهای از پخت سفال در فرمهای گوناگون و ذوب فلزات شده بودند. در این منطقه همچنین دو گورستان مربوط به اوایل اسلام کشف شده است که اجساد آن بههمراه تابوتهای چوبی با بستهای فلزی و گورهایی با آجر دفن شده بودند.
ماهیگیری در سد لفور
یکی از جذابیتهای سد البرز، امکان ماهیگیری در پهنای آبی این دریاچه است. نشستن در ساحل دریاچه، تنفس در هوای پاک جنگلی و لذت از آرامش حرفه ماهیگیری از بهترین تجربههای سفر به سد لفور و جنگل سرسبز آن است. در این منطقه امکاناتی جهت ماهیگیری در اختیار شما قرار نمیدهند، پس اگر اهل ماهیگیری هستید، حتما تجهیزات لازم را در سفر به سد البرز همراه داشته باشید.
پوشش گیاهی سد لفور
سد لفور در منطقهای واقع شده است که از قدمت زیادی برخوردار است و میزان بارش سالیانه این منطقه منجر به رویش درختان کهنسال و تنومندی همچون بلوط، شیردار، راش، افرا، توسکا، دم روباهی، آویشن، چوبک، اسپرس، شبدر، نارون، نمدار، بارانک، سرخدار وگیلاس وحشی شده است. رویش این گونه درختان بر زیبایی هر چه تمام سد البرز اضافه کرده است و آن را به یک جاذبه بینظیری تبدیل کرده است تا تمام کسانی که قصد سفر به مکانی دنج و دلنشین را دارند این سد را گزینه مناسبی در نظر بگیرند.
پوشش جانوری سد لفور
آب و هوای مطلوب، خاک حاصلخیز و پوشش گیاهی فراوان در اطراف سد، شرایط و زیستگاه مناسبی را برای گونهای از حیوانات از قبیل گرگ، پلنگ، شغال، روباه، شوکا، خرس قهوهای، خوک وحشی، خرگوش، مار فوکا و بز فراهم کرده است همچنین گونهای از پرندگان از جمله کبک، عقاب جنگلی، کرکس، شاهین، فاخته، کبوتر جنگلی، بلدرچین، قرقاول، اردک سبز، مرغابی و چنگر این مکان را برای زیستن انتخاب کردهاند. این سد با داشتن رودخانهای بزرگ و طولانی که از سه رودخانه دیگر به وجود آمده است آبزیانی را در خود جای داده است که می توان به زردپر، سرخباله و سفید رودخانهای اشاره کرد.
اقامت در سد البرز
چادر زدن و کمپ در حاشیه سد، البته با رعایت نکات ایمنی میتواند تجربه هیجانانگیزی را رقم بزند. بیدار شدن در یکی از زیباترین صبحگاهی که تجربه آن شاید هیچگاه تکرار نشود. البته برپایی هموک نیز توصیه میشود.
اگر هم اهل کمپ در طبیعت نیستید، بدانید که منطقه لفور مملو از خانههای بومگردی و کلبههای چوبی و کاهگلی در دل جنگل است که میتوانید برای یک شب، زندگی روستایی تمامعیاری را در کنار حیوانات اهلی همچون گاو و گوسفند، مرغ و اردک و کندوی عسل تجربه و از غذاهای ارگانیک استفاده کنید. برای یافتن این خانههای بومگردی کافی است، به کناره جاده دقت کنید تا شماره تماس مالکان آن را بیابید. (بزودی لیست اقامتگاه ها به سایت اضافه خواهد شد)
نکات مهم در سفر به سد لفور
- از چادر زدن در اطراف جادهها اکیدا بپرهیزید و حتما از روشنایی روز برای کمپ زدن استفاده کنید.
- از برپایی چادر در داخل جنگل خودداری کنید.
- چادر مسافرتی مناسب همراه داشته باشید. در شب حشرهها و جانوران موذی زیاد میشوند. در جنگل هم همیشه باران میبارد. پس چادر شما باید در برابر رطوبت مقاوم بوده و توری برای جلوگیری از ورود حشرات داشته باشد.
- تنهایی به این منطقه سفر نکنید و در صورت امکان به صورت گروهی یا با تورهای گردشگری به این مکان سفر کنید.
- در برخی نقاط آنتن و اینترنت موبایل وجود ندارد به همین دلیل باید کاملا به مسیر مسلط بود و یا با افراد آشنا به این مکان سفر کرد.
- برای حفظ هر چه بیشتر این جاذبه از هر گونه آسیب رساندن به آن، از جمله شکستن شاخه درختان و ریختن زباله اجتناب کنید.
- کفش راحتی، کلاه آفتابگیر، عینک آفتابی، کوله پشتی، کیسه خواب، پتو و بالش، چادرمسافرتی، آب آشامیدنی، وعدههای غذایی مورد نیاز برای تعداد روزهای سفر به همراه داشته باشید.
- اگر در فصل سرما قصد سفر دارید پوتین و کفشهای ساقدار و ضد آب، چتر، بادگیر، لباس بارانی، کلاه گرم و لباس گرم فراموش نشود.
بهترین فصل سفر
سد لفور در تمامی روزهای سال زیباست و طبیعت چشمنواز آن در تمام فصول تماشایی است. این منطقه در بیشتر روزهای سال میزبان مسافران است. پیشنهاد ویزیت مازندران به شما نیمه اول سال، مخصوصا فصل بهار است. در تابستان نیز سفر به سد البرز بسیار پیشنهاد میشود. بهار با برگهای تازه جوانه زده گیاهان و تابستان بهدلیل هوای مطبوع و خنکش، مقصد بسیاری از گردشگران است. آبوهوای این منطقه در فصل تابستان شما را برای دورشدن از شهر و رفتن به دل طبیعت وسوسه میکند. جنگل اطراف سد در فصل پاییز به اوج زیبایی خود میرسد. از آنجا که فصل زمستان، هوا سرد میشود و احتمال بارش باران و برف وجود دارد، سفر در فصول دیگر بیشتر توصیه میشود.
مسیر دسترسی
اگر از تهران قصد سفر به سد لفور را دارید، بهترین مسیر از سمت جاده فیروزکوه میباشد. بعد از گذشتن از شهرهای پل سفید، زیرآب و شیرگاه، مسیر خود را بهسمت جاده شیرگاه-بابلکنار تغییر دهید که از مناطق کلیجخیل و اسلامآباد عبور میکند. سپس به سه راهی شیردارکلا (قرآن تالار) میرسید. اینجا به سمت چپ بپیچید. در نهایت انتهای این جاده به سد البرز ختم میشود. فاصله تهران تا سد لفور ۲۴۰ کیلومتر است که با حدود ۴ ساعت رانندگی میتوان به آن رسید.
اما اگر جاده هراز را در پیش گرفتید، شما به ترتیب به شهرهای آمل و بابل خواهید رسید. در شهر بابل باید بهدنبال حرکت در مسیر جاده گنج افروز بهطرف بابلکنار باشید. جاده گنج افروز بهدلیل موقعیت جغرافیاییاش، در مجاورت درهای بزرگ قرار دارد و از همین رو دارای منظرهای تماشایی است. سپس با عبور از بخش بابلکنار، به سه راهی شیردارکلا (قرآن تالار)میرسید که مکانی بسیار شلوغ و پر رفتو آمد است. به سمت راست بپیچید و جاده را تا انتها ادامه دهید. سد البرز در انتهای این مسیر قرار دارد.
منبع: ویکی پدیا