تنگ دار در استان مازندران و یکی از جاذبههای گردشگری شهرستان نوشهر است که به آن آمازون ایران نیز می‌گویند. تنگِ دار نوشهر در واقع دره‌ای بسیار عمیق و باریک در دل جنگل خانیکان نوشهر است که رودخانه‌ای سرکش از دل این دره تنگ می‌گذرد. تنگهای که این روزها در تورهای طبیعتگردی به تنگه دار مشهور شده است و این نام را شاید به سبب دار و درخت‌هایش به اینجا داده باشند. اهالی محل آن را به نام تنگ کُشکِ‌سرا می‌شناسند.
معرفی اجمالی
تنگ دار یا تنگه دار در حاشیه روستای کشک‌سرا از توابع نوشهر مازندران قرار دارد. رودخانه دائمی کُرکُرود در آن جریان دارد. مسیر رودخانه‌نوردی در طول این تنگ حدود ۱۶۰۰ متر است. محوطه جنگلی خانیکان در انتهای این مسیر رودخانه‌نوردی قرار دارد.
جنگل تنگه دار یا همان تنگ دار نوشهر از نقطه نظرات متفاوتی به جنگل‌های آمازون شباهت دارد. تنگهای جنگلی که رودی خروشان از وسط آن می‌گذرد. در این تنگه تنها نوایی که به گوش می‌رسد نوای جان‌نواز پرندگانیست که آواز می‌خوانند و تنها صدایی که شنیده می‌شود صدای خروش آبی است که جریان دارد.
تنگه دار یا تنگ دار؟
سوال اینکه نام و املای این جاذبه طبیعتگدری زیبا چیست؟در پاسخ باید گفت که این مکان تنگ دار نوشهر نام دارد. این محل تنگه دار خوانده اما تنگ دار (تنگِ دار) نوشته می‌شود. نوشتن به صورت «تنگه دار» اشتباه است چرا که تنگه، باریکه‌ای از آب است که دو دریای مختلف را به هم وصل می‌کند. برای مثال تنگه هرمز بهترین نمونه در این مورد است. اما «تنگ» در اصطلاح به دره‌ای می‌گویند که بیش از اندازه باریک باشد. معمولا دیوارهای تنگ‌ها صخره‌های قائم و پر شیب هستند. تنگِ واشی (تنگ ساواشی تهران) و تنگ دار نمونه‌هایی از تنگهای ایران هستند. بنابراین استفاده از واژه “تنگه” برای توصیف دره‌هایی مثل تنگ دار اشتباه است.
ویژگی‌های تنگ دار نوشهر
برخی از دلایل خاص سفر به آمازون ایران:
- به سبب فاصله کم تنگ دار از پایتخت، اهالی این شهر در سفری یک روزه می‌توانند به تفریح در این تنگه خوش آب و هوا بپردازند.
- فرصت رودخانه‌نوردی و چالش با جریان آب در این رودخانه فراهم است.
- مکان بسیار خنکی برای آب‌بازی، آبتنی و تفریح در تابستان است.
- در حاشیه جنگل باصفای خانیکان قرار دارد و امکان گردشی جنگلی و کمپ در طبیعت مهیاست.
- در فاصله کمی از شهرهای نوشهر و چالوس و از جاذبههای گردشگری مازندران است.
- برای ماجراجویان و دوستداران طبیعت انتخاب بسیار خوبی است.
تفریحات موجود
رودخانه نوردی
در تنگه دار فرصت رودخانه‌نوردی با جریان آب فراهم است. خیلی‌ها برای رسیدن به این فرصت حاضرند از مسافت‌های بسیار دوری به نوشهر و روستای کشک‌سرا بیایند. بنابراین در این طبیعت چیزی فراتر از جنگل و رودخانه وجود دارد. در تمام مسیر پیمایش تنگ دار صخره‌های خزه بسته، پیچک‌های آویزان، باریکه‌های نور و دیوارهای بلند قرار دارند. رودی که از اینجا می‌گذرد دائمی است و در هر فصلی از سال، جاری است.
مسیر پیمایش بعد از پارک ماشین آغاز می‌شود. ۴۰۰ متر آغازین طوریست که عمق آب آن حداکثر تا زانو می‌باشد. اما هرچه پیش می‌روید دیوارهای تنگ به هم نزدیک‌تر می‌شوند و هرچه تنگ باریک‌تر می‌شود، آب عمق بیشتری پیدا می‌کند. عجیب اینجاست که گاهی آب با جریان تندش تا ساق پا می‌رسد و در قدم بعدی ناگهان تا سینه در آب فرو می‌روید. در طول این مسیر، حتی در کم‌آب‌ترین فصل، دست‌کم سه‌بار عمق رودخانه به اندازه‌ای می‌رسد که ناچارید با شنا از آن بگذرید.
رود در بهار بیشترین عمق و در پایان تابستان کم‌ترین عمق خود را دارد. در مسیر، گونه‌های مختلف خزنده و دوزیست مانند مار آبی، قورباغه، خرچنگ و مارمولک وجود دارند که برای شما خطری ندارند. بدون ترس از کنارشان بگذرید.
شنا و شیرجه
در بخش‌هایی از مسیر پیمایش رودخانه، به حوض‌ها و استخرهایی طبیعی برمی‌خورید که می‌توانید با بررسی عمق مناسب و نبودن تخته سنگ در بستر رودخانه، یک تجربه پرهیجان از شیرجه به دل طبیعت داشته باشید. از افراد محلی برای پیدا کردن این چنین مکان‌هایی کمک بگیرید. توجه داشته باشید که این توصیه‌ها برای کسانی ست که آمادگی بدنی کافی، مهارت شنا و شیرجه و تجربیات مشابه قبلی را در جاهای امن‌تر داشته‌اند.
علاوه بر موارد بالا می‌توانید در تنگ دار به عکاسی، پیک نیک، صخره نوردی، کمپ و سایر تفریحات دیگر نیز بپردازید.
نکات مهم سفر به تنگ دار
- حتما به همراه راهنمایان حرفه‌ای و مجرب به تنگ دار سفر کنید.
- تنگ دار برای کودکان، افراد مسن یا فاقد آمادگی جسمی بالا مناسب نیست.
- عبور از این دره نیازمند داشتن مهارت در شنا و صخره‌نوردی است. در برخی قمست‌ها عمق حوضچه‌های آب بیش از دو متر است.
- وسایل و تجهیزات ضروری برای تنگ‌گردی مانند طناب و جلیقه نجات به‌همراه داشته باشید و از بردن وسایل غیرضروری خودداری کنید.
- به همراه داشتن موبایل و اشیای الکترونیکی مانند پاوربانک، اسپیکر، هدفون، کارت بانکی، خوراکی بدون بسته‌بندی ضدآب، لباس‌های نخی یا پشمی که در آب سنگین می‌شود یا لباس‌های آویزان بلند که مانع حرکت می‌شوند، عینک آفتابی و کلاه آفتابگیر و اشیای تیز بدون محافظ مانند چاقوی بدون ضامن مناسب این سفر نیست.
- حتما به صورت گروهی به تنگ دار بروید. با توجه به پیش‌بینی ناپذیر بودن آنچه در طبیعت اتفاق می‌افتد، داشتن همراه بسیار مهم است.
- روزهای بارانی و آب و هوای طوفانی را برای تنگ‌نوردی فراموش کنید. در این زمان‌ها، تنگ‌ها تبدیل به مکان بسیار خطرناکی برای وقوع جریان‌های سیل‌آسای آب می‌شوند.
- هر اندازه که در شنا و شیرجه توانمند هستید فراموش نکنید تجربه در طبیعت با تجربیات در محیط بسته و مصنوعی بسیار متفاوت است. در انتخاب محل شنا و شیرجه به مناسب بودن عمق آب و نبودن تخته سنگ در زیر آب توجه کنید و نگذارید هیجان مانع از احتیاط شما شود.
- اگر مچ پای‌تان ضعیف است یا سابقه پیچ خوردن دارد حتما از کفش مچ‌دار استفاده کنید. درغیر این صورت دمپایی پشت‌بسته استخری و یا کفشی که آب را در خود جمع نکند مناسب است.
- خوراکی بسته‌بندی و ضدآب به ویژه مواد قندی به همراه داشته باشید زیرا مسیر طولانی است و انرژی زیادی را صرف حرکت بر خلاف جریان آب و مقابله با سرما خواهید کرد.
- یک دست لباس اضافه به همراه حوله فراموش نشود.
امکانات و اقامت
تنگ دار به دلیل اینکه یک جاذبه گردشگری طبیعی است، فاقد امکانات است. به جز محوطه‌ای خاکی برای پارک ماشین هیچ نوع امکاناتی ندارد. برای خرید، لازم است به داخل روستای کشک‌سرا بروید و از سوپر این روستا خرید کنید. سرویس بهداشتی نیز متاسفانه در آن حوالی وجود ندارد و در صورت ضرورت می‌توانید از اهالی روستا خواهش کنید به شما اجازه استفاده از سرویس خانه خودشان را بدهند.
اگر بخواهید در نزدیکی تنگ دار اقامت کنید می‌توانید روی اقامت در روستای کشک‌سرا و خانه‌های محلی آن‌ها حساب باز کنید. همچنین یک باغ خانوادگی در مسیر جاده خانیکان و مشرف به جنگل وجود دارد که اگر سخت‌گیر نباشید کلبه‌هایش برای اقامت یک شب مناسب هستند. از همه این‌ها گذشته کمپ در جنگل خانیکان گزینه دیگر شما برای نزدیک‌تر بودن به طبیعت و اقامتی بی‌هزینه است. علاوه بر آن، اقامت در هتل‌ها و ویلاهای شخصی و سوئیت‌ها در شهرهای نوشهر و چالوس جهت اقامت وجود دارند.
بهترین فصل سفر به تنگه دار
پیشنهاد ویزیت مازندران برای بازدید از تنگ دار نوشهر، فصل تابستان است. یعنی زمانی که دمای هوا برای آب‌بازی و پیمایش دره مناسب باشد. در فصل بهار اما پایین بودن درجه حرارت آب و تند شدن جریان رودخانه ممکن است مشکل‌زا باشد. ورود به تنگه دار فصل زمستان غیرممکن و خطرناک است. بهترین زمان برای شروع پیمایش نیز ساعات اولیه صبح است تا زمان کافی برای رودخانه‌نوردی، استراحت و برگشت به سمت خودروها تا قبل از تاریک شدن هوا را داشته باشید.
بهار و پاییز
اواخر بهار و اوایل پاییز با احتیاط بسیار و دقت به پیش‌بینی‌های آب و هوا، در صورتی که هوا ابری یا بارانی نباشد می‌توانید رودخانه‌نوردی در تنگ دار را تجربه کنید. هوا البته ممکن است برای‌تان کمی سرد باشد. به ویژه در بهار آب نسبت به دیگر فصل‌ها عمیق‌تر است و لازم است احتیاط بیشتری داشته باشید. در پاییز اگر با سردی هوا کنار بیایید، می‌توانید یکی از بی‌نظیرترین چشم‌اندازها از طبیعت این جنگل را ببینید و لذت ببرید.
تابستان
بهترین فصل بازدید از تنگ دار تابستان است. یعنی زمانی که می‌توانید از گرمای داغ و شرجی هوای شمال به این تنگ خنک پناه ببرید و با آبتنی در استخرهای آن، خنکای بهاری را دوباره تجربه کنید.
زمستان
در یک کلام زمستان به تنگ دار نروید. گذشته از خطر بارش و سیل، سرمای هوا و آب به شدت آزاردهنده است و نمی‌توانید تنگ را بپیمایید. عمق و شدت جریان آب نیز در زمستان خطرآفرین است.
مسیر دسترسی
تنگ دار در هشت کیلومتری جنوب شهر نوشهر و در نزدیکی روستای کُشکِ‌سرا واقع شده است. برای دسترسی از مبدا تهران دو مسیر وجود دارد.
مسیر اول از جاده چالوس شروع می‌شود. در دوراهی چالوس و نوشهر به‌سمت نوشهر بروید و وارد جاده کشک‌سرا شوید. این جاده باریک هشت کیلومتر قبل از نوشهر قرار دارد. بعد از کوشک‌سرا وارد یک جاده خاکی می‌شوید و در دوراهی به‌سمت راست حرکت کنید تا به پل رودخانه کرکو برسید. اینجا باید خودروی خود را پارک کنید و بقیه مسیر را پیاده بروید.
مسیر دوم از جاده هراز و شهر آمل شروع می‌شود. در اینجا جاده آمل-محمودآباد را در پیش بگیرید و از آنجا به سمت نوشهر حرکن کنید. بعد از رسیدن به نوشهر وارد جاده ساحلی ۲۲ سیاهکلرود شوید و در ادامه همین مسیر بالا را طی کنید.
منبع: ویکی پدیا
