عباس آباد بهشهر

مجموعه تاریخی عباس آباد بهشهر یا باغ عباس آباد فضایی زیبا در دامنه رشته‌کوه‌های البرز است که مهم‌ترین باغ غیر کویری ایران به شمار می‌رود. این مجموعه ارزشمند به دستور شاه عباس اول در سال‌های ۱۰۲۰ و ۱۰۲۱ ه.ق ساخته شد و امروزه وسعت آن به ۵۰۰ هکتار می‌رسد. این باغ به عنوان یکی از محبوب‌ترین و جذاب‌ترین ۹ باغ ایرانی، در سال ۱۳۹۰ ه.ش در میراث یونسکو به ثبت رسیده است. این مجموعه بر روی یک تپه طبیعی قرار گرفته است. مهندسان دوره صفوی با بریدن این تپه، پله‌ها و سکوهایی به وجود آوردند و سپس موفق شدند باغی سه طبقه و پلکانی را ایجاد کنند و عمارتی زیبا را در بالاترین قسمت آن بسازند.

معماری باغ عباس آباد بهشهر

همانند بسیاری از باغ‌های ایرانی، استفاده از قرینه‌سازی در معماری باغ عباس آباد بهشهر نیز به چشم می‌خورد. این ویژگی زیبایی آن آن را دوچندان کرده است. یکی از ویژگی‌های جالب توجه این باغ، جاده‌های سنگ‌فرش آن هستند که در بخش‌هایی از این مجموعه وسیع وجود دارند. محور آبرسانی باغ ۶۰۰ متر طول دارد و از اتصال لوله‌های سفالی به وجود آمده است. این لوله‌ها آب را به همه نقاط باغ می‌رساندند و درختان را سیراب می کردند.

برج‌های دیده بانی، محوطه شمالی و جنوبی، سد و برج کنترل جریان آب، کارگاه‌های پخت سفال و … بخش‌هایی هستد که تا امروز در این مکان کشف شده‌اند. یکی از مهم‌ترین و مشهورترین بخش‌های این باغ، دریاچه‌ی آن است که بنایی را در میان خود جای داده است. این دریاچه حتی از خود مجموعه نیز معروف‌تر است. آن را با نام دریاچه عباس آباد بهشهر می‌شناسیم. سفر به باغ عباس آباد ترکیبی از طبیعتگردی و گردشگری تاریخی است.

دریاچه عباس آباد بهشهر

دریاچه عباس آباد بهشهر در وسط دره‌ای عمیق و با بستن سدی محکم ایجاد شد که موجب جمع آوری آب‌های زمستانی اطراف می‌شد. علاوه بر آن در تابستان‌ها، شالیزارهای اطراف را سیراب می‌کرد. این دریاچه با صدای موج‌های آرام و دلنوازش، با انبوهی از درختان که دور تا دورش قد برافراشته‌اند و در جنگل پنهانش کرده‌اند، با آواز پرندگان و بقایای عمارت تاریخی‌اش یادگاری از دوران صفوی است. این مکان از بهترین مقاصد برای دور شدن از فضای شلوغ شهری و آرام گرفتن در طبیعت شهرستان بهشهر است. طبیعت مازندران در بهار و پاییز بی‌اندازه زیباست و این دریاچه کوچک نیز از این قاعده مستثنی نیست. وسعت این دریاچه در حدود ۱۰ هکتار می‌باشد. در ادامه به بناهای موجود در اطراف دریاچه می‌پردازیم.

ویدیو معرفی دریاچه عباس آباد بهشهر

بناهاي موجود در باغ عباس آباد بهشهر

از بناهای تاریخی موجود در باغ عباس آباد بهشهر می‌توان به چند مورد اشاره کرد. این بناها شامل :

 سد و برج کنترل جريان آب

همانطور که قبل‌تر گفته شد دریاچه با بستن سد ایجاد شد. در برج کنترل آب دريچه‌هايی در ارتفاع‌های گوناگون تعبيه شده که با کشيدن آن‌ها، آب براي دهکده‌های اطراف فرستاده می‌شده است. می‌توان گفت که در حال حاضر با توجهی که در کيفيت ساخت آن شده و نيز با مرمت‌های صورت گرفته و شايد توجه اهالی، سالم‌ترين بنای کل مجموعه همين سد و برج باشد.

محوطه شمالی

محوطه شمالی بر روی تپه‌ای با ارتفاع ۳۰ متر از کف استخر و به شکل پلکانی ايجاد شده است. در بالاترين نقطه این محوطه، سکوی مرکزی قرار گرفته است. اين سکوها به احتمال قوی و با توجه به جای ستون‌های سنگی موجود، زيرسازی برای کاخی با سازه‌ی چوبی بوده که اکنون از ميان رفته است.

 محوطه جنوبي

بخش‌های زيادی از محوطه جنوبی عباس آباد بهشهر در زير خاک مدفون است. اما با پيدا شدن حوض‌های آب و کفسازی آن می‌توان حدس زد که اين بخش شبيه محوطه شمالي‌ بوده است. اما آنچه مشخص است آن که اين بخش هرگز اهميت بخش شمالی را نداشته و موقعيت آن نيز آن را به فضايي‌ دست دوم تبديل کرده بوده است.

حمام

حمام مجموعه عباس آباد بهشهر، با وجود کوچک بودن دارای خصوصیات حمام‌های گذشته است. انتقال آب در آن از لوله‌هایی سفالین و از داخل ديوارهای ضخيم خشتی آن صورت می‌گرفته است. همچنین از داخل اين حمام کاشی‌هايی با نقش‌های متداول آن دوران و با رنگ‌های لاجوردی، فيروزه‌ای و زرد يافت شده است.

برج‌های فشارشکن

باغ تاریخی عباس آباد بهشهر دارای دو برج فشار شکن به ارتفاع ۱۴ متر می‌باشد. اين برج‌ها به فاصله ۱۷۵ متر از يكديگر در شرق درياچه قرار دارند و از خشت گلی ساخته شده‌اند. این برج‌ها، برج فشار شكن بوده است و خاصیتی شترگلویی داشته، تا از فشار آب‌های بالادست كه در شیب تند ارتفاعات عباس آباد به پایین دست سرازیر می‌شدند بكاهد.

بناي داخل درياچه

بنای داخل دریاچه عباس آباد بهشهر که با مصالح آجر و ساروج در ميانه آب واقع شده در اصل پايه‌ای برای کاخی بوده که اکنون اثری از آن موجود نيست.

ارتفاع این بنا حدود ۱۸ متر می‌باشد که در فصل آبگیری دریاچه به زیر آب می‌رود و گهگاه فقط سقف آن از آب بیرون می‌آید. اما در فصول کم آبی تمام عمارت از آب بیرون و نمایان است. اما شگفت‌انگیز آن است که این ساختمان با اینکه بیش از نیمی از سال را در زیر آب به سر می‌برد، اما پس از سال‌های متمادی همچنان پابرجا و استوار است.

بهترین زمان سفر

بهترین فصل برای بازدید از باغ عباس آباد بهشهر از نظر آب و هوای مطبوع و دلپذیر، فصل بهار است. در فصل پاییز هوای دریاچه کمی سرد خواهد بود، اما چشم‌انداز برگریزان و تصویر خزان در آینه آب دریاچه ارزش آن را دارد که کمی سرما را تحمل کرد. در سایر فصل‌ها هم دیدن این مجموعه تاریخی و طبیعی شهرستان بهشهر خالی از لطف نیست.

مسیر دسترسی به عباس آباد بهشهر

مجموعه تاریخی عباس آباد بهشهر به فاصله ۹ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بهشهر، بر فراز ارتفاعات البرز بعد از روستای علی‌تپه (التپه) و در دل جنگل انبوه واقع گردیده است. راه دسترسی به مجموعه مذکور از طریق جاده آسفالته‌ای است که از جاده اصلی بهشهر ـ گرگان منشعب شده و بعد از عبور از روستای التپه به محوطه مذکور منتهی می‌گردد.

منبع wikipedia