پل محمدحسن خان، پلی قدیمی است که بر روی رودخانه بابلرود در شهر بابل بنا شده است. این پل اثری تاریخی است که از دوران قاجار به یادگار مانده است. در مکان فعلی پل، پلی قدیمی چوبی در سده دوازدهم هجری وجود داشت. بعدها و در دوران غزنوی جای آن پلی با خشت و آهک ساخته شد.
این پل در تاریخ 22 اردیبهشت ماه، سال ۱۳۵۶ خورشدی با شماره ۱۴۱۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
معرفی اجمالی پل محمدحسن خان
پل محمدحسن خان قاجار ، از آثار تاریخی در شهرستان بابل است که قدمت آن به اوایل حکومت کریمخان زند برمیگردد. این اثر به دلیل احداث آن توسط جد «آقا محمدخان قاجار» بنام محمدحسن خان، پس از پیروزی بر «کریمخان زند» و تصرف شهر بابل و دیگر نقاط مازندران، برای قدردانی از مردم بابل، روی رودخانهی بابلرود ساخته شد.
موقعیت جغرافیایی
پل محمدحسن خان در ۲ کیلومتری مرکز شهر بابل و در جنوب آن قرار دارد. از محلههای اطراف آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شهرک شهید چمران
- شهرک فرهنگیان
- محله سر پل محمدحسن خان بخش مرکزی
- محله سرپل محمدحسنخان بخش دو
- محله سرپل محمدحسنخان بخش سه
پیشینه پل
در ابتدای حکمرانی کریمخان زند، در سال ۱۱۴۶ محمدحسن خان قاجار، جد آغا محمدخان قاجار، که شهر بارفروش (شهر بابل فعلی) و سایر نقاط مازندران را تصرف کرد. او در جنگ با کریمخان زند پیروز شد و به خاطر قدردانی از مردم بابل، با صرف هزینه حدود ۱۲۰۰۰ تومان بر روی رودخانه بابل (بابلرود) پل بزرگی احداث کرد. این پل تا امروز باقی مانده و به پل محمدحسن خان معروف است.
مشخصات پل محمدحسن خان بابل
پل محمدحسن خان دارای هفت چشمه (طاق) اصلی و دو چشمه فرعی است. ارتفاع آن از بستر رودخانه در حدود ۱۱ متر است و دارای طول ۱۴۰ متر و عرض ۶ متر میباشد. این پل یکی از پلهای مهم استان مازندران از نظر مسائل اقتصادی و ارتباطی بهشمار میآید. پل محمدحسنخان سالهای بسیار زیادی پل ارتباطی ما بین شهرهای بابل و آمل بوده است. پل محمدحسن خان بزرگترین راه ارتباطی بخشهای گتاب، بندپی شرقی و بندپی غربی شهرستان بابل نیز میباشد.
این پل پیش از این یکبار در دوره پهلوی اول مرمت شده بود. البته در سالهای اخیر جانپناههای بتونی ساخته شده در دوران پهلوی توسط لودر تخریب شد که این امر، انتقادهایی را در پی داشت.
یکی از موارد شاخص این پل معماری صفوی بنا و استفاده از سفیده تخممرغ (البته به گفته برخی زرده تخممرغ و ساروج) در ساخت آن است.
ساخت مسیر و پل جدید
تا سال ۱۳۴۳ راه ارتباطی بین بابل و آمل بوسیله همین پل ممکن بود. تا اینکه در همان سال راه جدیدی از سوی غرب شهر ساخته شد. اما با وجود اینکه سالیان زیادی از قدمت این پل میگذرد، کماکان محکم و پابر جاست و ماشینهای سنگین از آن عبور میکنند، که این امر با انتقادهایی به دلیل صدماتی که میتواند به این اثر ملی وارد کند همراه شد.
به همین منظور و به دلیل قابلیت عبور تنها یک باند سوارهرو و ترافیک سنگین بر روی پل محمدحسن خان و همچنین به دلیل حجم ترافیک سنگین در محور قدیم بابل به آمل، حدود چند سال پیش معاونت ساخت و توسعه راههای وزارت راه و ترابری تصمیم به ایجاد پلی بتنی در کنار پل قدیمی موجود گرفت، که اکنون در حال استفاده میباشد.
خوشختانه در سالهای اخیر، تردد هرگونه خودرو از روی آن ممنوع شد و مجسمهها و صندلیهایی به منظور افزایش زیبایی آن قرار داده شد.
مکان پل بر روی نقشه
منبع wikipedia
