بهشهر یکی از شهرهای شرقی استان مازندران است که جذابیت‌ها و زیبایی‌هایش را مدیون طبیعت بی‌نظیرش و شاهان دوره صفوی است. شاهان صفوی نام «بهشهر» را برای این شهر زیبا برگزیده‌اند که به معنای «بهترین و شریف‌ترین شهر» است. این شهر از جاذبه‌های طبیعی فراوانی چون چشمه،آبشار، غار، سواحل، جنگل و مناطق محافظت‌شده برخوردار است، به همین دلیل موجب جذب گردشگران زیادی می‌شود.زبان محلی مردم بهشهر زبان مازندرانی است اما معمولا به زبان فارسی صحبت میکنند.بهشهر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. از محلات این شهر میتوان به زیروان (بزرگترین) ، قائم ، گرجی محله ، فراش محله ، نقاش محله ، گرائیل محله ، قنبرآباد ، کشتارگاه ، فرهنگیان ، فرودگاه ، گلستان ، گلشهر ، ۱۷ شهریور ، نواب صفوی ، کوهی خِیل ، شهید مدنی و کوای محله اشاره کرد.
پیشینه
نام بهشهر پیش از دوره صفوی، تمیشان، خرگوران، نامیه، پنج هزاره، آسیابسر بوده‌است. چون مادر شاه عباس، بهشهری بوده، وی با مسافرت به بهشهر، این شهر را پایتخت تابستانی خود ساخته و نام آن را به اشرف‌البلاد، یعنی بهترین و شریف‌ترین شهرها، تغییر داده‌است. او، کاخ‌ها و عمارت‌هایی را در بهشهر بنا نهاد. رکن الاسفار، از درباریان دوره ناصری، در سفرنامه خود وجه تسمیه دیگری را برای اشرف ذکر می‌کند. او معتقد است زمانی که شاه عباس این شهر را به صورت مدرن و امروزی بنا نهاد، پاره‌ای از درباریان گفتند «هذا اشرف من فرح آباد» و همین کلمه به مذاق شاه خوش آمد.
بطور کلی ناحیه جنوبی دریای مازندران از گذشته بسیار دور از اهمیت سیاسی، تاریخی و نظامی فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده‌است. بررسی و کاوش‌هایی که در سواحل دریای خزر در مکان‌هایی مانند سابقه غارهای هوتو و کمربند انجام گرفته‌است، قدمت این ناحیه را به دوره غارنشینی و تقریباً ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به ثبت رسانده‌است. تحقیقات دیگر موید آن است که در ادوار باستانی این منطقه یکی از حوزه‌های مهم تمدن قبل و بعد از تاریخ ایران بوده‌است.
هنگام جهان‌گشایی و کشور گشایی کوروش کبیر چندین هزار در فتح بابل در سال ۵۳۹ق. م ۲۰ هزار پیاده و ۴هزار سواره جریک سواره و پیاده از مردم تبری و مردمی در سپاه او بودند و همچنین در جنگ‌های بین ایران و یونان در زمان خشایار شاه به‌طوری‌که هردوت مورخ یونانی می‌نویسد دسته‌ای از جوانان و چریک‌های مردمی و تبری با ساز و برگ‌های آراسته از کمان از چوب خیزران و پوشش‌های خیره‌کننده به سپهسالاری آریا همراه شاهنشاه ایران بودند. قبل از ورود آریایی‌ها به سرزمین ایران، اقوامی بنام دیو یا دیوان در این ناحیه زندگی می‌کردند مطابق کاوشهای باستان‌شناسی که از تپه‌های شمال غرب بهشهر (نزدیک رستمکلا) به عمل آمد یک قطعه هاون سنگ سفید را کشف نموده و که به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد، یا اینکه غارهای هوتو و کمربند آثار حیات در دورانهای فرو لیتیک (میانه سنگی) ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد و نئولیتیک (پارینه) سنگی را در محدوده بهشهر بیان دارد. در دوره ساسانیان آنچه مسلم است حکومت شرقی مازندران (شهرستان فعلی بهشهر چه جلگه چه هزار جریب) با خانواده کشنسف بوده‌است این خاندان تا سال ۵۲۸ م در مازندران حکومت داشته‌اند و در این سال چون حکومت طبرستان بفرمان قباد (۴۸۷–۵۳۱) ساسانی به پسر بزرگش کاوس که یکی از سر سپردگان و طرفداران سر سخت مزدک بود ظاهراً برچیده شد و کیوس رسماً پادشاه طبرستان گردید و پایتخت او هزار جریب و کیاسر بود. از کیوس فرزندی ماند به نام شاهپور که در نزد عمویش انوشیروان بسیار عزیز بود و در دربار می‌زیست و پس از مرگ انو شیروان به طبرستان رفته و در آتشگاه کوسان (کوهستان امروزه غرب بهشهر) یا در آتشکده پیرامون کیاسر دشت هزار جریب بهسر برده و مردم طبرستان علاقه زیادی به او پیدا کردند.
هنگام حمله اعراب به ایران و فرار یزدگرد سوم به خراسان به مازندران آمده و مثل پدر در آتشکده کوسان بهشهر (مغرب بهشهر) معتکف شد و به عبارت مشغول گردید. تحقیقات به عمل آمده از متون تاریخی نشان می‌دهد که در اواسط قرن سوم هجری قمری دین اسلام در شکل علویان در این ناحیه نفوذ یافته‌است. شهرستان بهشهر در ابتدا به عنوان یکی از روستاهای حائز اهمیت با نامهای نامیه، کبود جامه، تمیشه، قره طغان پنج هزاره، واشرف معروف بوده‌است. در دوره صفویان، شکوفائی و رونق این ناحیه بیشتر گردید.
پس از احداث شهر، شاه عباس چندین هزار گرجی را به شهر اشرف کوچاند. شاه عباس هرگاه به مازندران می‌آمد اشرف را به دیگر نقاط آن ترجیح می‌داد. احتمالاً نخستین گروه نمایندگان سیاسی انگلستان در اشرف البلاد به حضور شاه عباس رسیدند. اشرف البلاد در اثر جنگ‌های داخلی حملات ترکمن‌ها، افغان‌ها و حملات سپاهیان زند صدمات فراوان دید و به‌طور پی در پی تخریب شد. نادر شاه هنگامی که اعزام جنگ با لزگی‌ها بود مدتی را در این شهر سپری کرد. محمد حسن خان قاجار علاقه زیادی نسبت به آن داشت و غالباً در این شهر اقامت می‌کرد، سکنه این شهر از اقوام گوناگون تشکیل شده بود، از جمله مهاجران گرجی که شاه عباس آن‌ها را از قفقاز کوچانده بود، همچنین گروهی از خانواده‌های طالشی لنکران که از سواحل دریای خزر آمده بودند و جمعی هم از ثات‌ها که یکی از قبایل ایرانی بود.
اقتصاد
انار شیرین، ترش، نارنگی، پرتقال، برنج، دانه‌های روغنی آفتابگردان، کلزای بهشهر معروف بوده بهشهر از مراکز تولید تخمه، روغن نباتی و صابون در ایران است و کارخانه چیتسازی آن قدمت زیادی دارد. منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی بندر امیرآباد نیز از مناطق اقتصادی رو به رشد در نزدیکی بهشهر است. همچنین وجود کارخانه بهپاک بهشهر که یکی از بزرگترین تولیدکننده روغن نباتی و سویا در خاورمیانه است به این شهر زیبا وجهه خاصی داده‌است. قابل توجه است که این کارخانه محصولاتی مانند روغن نباتی لادن و بهار و سویای سبحان را تولید می‌کند. قابل ذکر است که بندر امیرآباد بهشهر یکی از بزرگترین بنادر شمال کشور است و هم‌اکنون نیز تنها بندر شمال کشور است که خط راه‌آهن به آن متصل است.
خلیج میانکاله
شبه جزیره میانکاله بهشهر با طبیعتی بکر، محل اسکان پرندگان مهاجر، حیوانات وحشی در منطقه بوده و به عنوان یکی از بزرگترین و مهم‌ترین منابع حیات وحش در جهان به ثبت رسیده‌است. شبه جزیره میانکاله بهشهر با تپه‌های شنی ساحلی به طول ۵/۶ کیلومتر از دریا منفک می‌گردد. وسعت و به ویژه دهانه آن به نسبت کاهش یا افزایش آب کم و زیاد و کوتاه و دراز می‌شود. فضای شبه جزیره مرغزار نیمه مشجری است که عمده‌ترین درختچه‌های آن را بوته‌های انار و تمشک وحشی تشکیل داده‌اند. همه ساله صدها هزار پرنده مهاجر، از انواع فلامینگو، قو و غازهای خاکستری، پیشانی سفید، قره غاز، انواع اردکها و مرگوس کاکلی در این شبه جزیره فرود می‌آیند و به تولید مثل و زمستان گذارنی می‌پردازند.
منبع wikipedia