گورستان سفید چاه که به گورستان سپید نیز شهرت دارد، با قدمت۱۲۰۰ سال با نقش‌های عجیب‌تر روی سنگ‌هایش در شهرستان بهشهر و در روستای سفید چاه واقع شده که مربوط به دوره تیموریان است و نخستین قبرستان مسلمانان در ایران می باشد.
درباره گورستان سفید چاه
روستای سفید چاه با گورستان اسرارآمیزش شناخته میشود. در شهرهای گلوگاه و بهشهر، کسی نیست که چیزی از داستان های شگفت انگیز گورستان تاریخی این روستا نشنیده باشد. مردم این شهرها از آبادی‌های دور و نزدیک، مرده‌هایشان را به دوش می‌گیرند و به این قبرستان می‌آورند تا دفن کنند. آنها معتقدند که خاک سفید این روستا نمی گذارد اجساد مردگانشان بپوسد.
این گورستان به جز خاک سفید رنگش، تفاوت‌های دیگری هم با دیگر گورستان های ایران دارد.
جعبه‌ای چوبی و بسیار قدیمی در این گورستان وجود دارد که توسط مردم نگهداری و حفاظت میشود. مردم محلی اعتقاد دارند که این جعبه طلسم‌شده و توسط اجنه نیز محافظت میشود و اگر این جعبه از گورستان خارج شود، شومی را با خود به همراه می‌آورد.
قبرستان طلسم شده در ایران از نظر ظاهری هم تفاوت‌هایی با دیگر گورستان‌های کشور دارد. سنگ قبرهای آن همه به صورت عمودی هستند و بعد از نام و نام پدر، شغل افرادی که فوت شدند به صورت نمادین بر روی این سنگ‌ها تراشیده شده است.
افراد دفن شده در این گورستان
سرشناس ترین اهالی گورستان روستای سفیدچاه ۳ نواده امام موسی بن جعفر(ع) هستند. ابراهیم(ع)، منصور(ع) و عبدالرحمان(ع) که از ظلم و جور خلفای مستبد فراری شدند و برای همین در این دیار ماندند. از جمله دیدنی های مقبره این ۳ تن، صندوقچه ای چوبی است که اهالی روستا از آن محافظت می کنند.
سنگ قبرهای ایستاده گورستان سفید چاه از اسم و رسم مردگان گورستان می گویند. از شغل و کسب و کار آنها و یا حتی خلقیات و روحیه شان که بر سینه سنگ قبرهای ایستاده سفیدچاه نقش بسته اند.
نقوش روی قبرها در گورستان سفید چاه
نقوش حیوانات
نقوش مختلف از کبوتر و روباه گرفته تا خرگوش و شتر را در گورستان سفید چاه خواهید دید. کبوتر، نماد پیام‌آوری، پیک ناهید و عشق است. روباه، نماد دنیایی است که فریبکار و نیرنگ باز است و خرگوش، نشان شخص باهوش و بادرایتی است که فریب دنیا را نمی خورد. میان سنگ قبرهای سفید چاه حتی شتر هم دیده می شود. شتری که لابد حکایت از کاروانی دارد و لابد متوفی، در مسیر عبور از این روستا دار فانی را وداع گفته است.
نقوش گیاهان
سرو بدون شک پرجمعیت ترین گیاه گورستان سفید چاه است. سرو برای ما ایرانی ها نماد جاودانگی و فناناپذیری بوده است. گل نیلوفر نشانه پاکی و تولد مجدد بوده و گل انار نماد پاکی و بی‌آلایشی.
نقوش اشیاء و ابزارهای کابردی
اسباب و اثاثه نقش شده روی سنگ قبرهای گورستان سفید چاه در بیشتر موارد شغل و کسب و کار شخص متوفی را بر ملا می‌کند. شمشیر، کمان، تفنگ و باروت دان، نشانه اشخاص شجاع و جنگاور است. بر سنگ قبر بافند‌گان، قیچی، ماسوره و ابزار بافندگی به چشم می خورد و از ابزار نجاران نقش تبر، اره و مته بر سنگ قبرشان نقش بسته است.
نقوش نمادین
خورشید نشانه حق پرستی و گرایش به بلند پروازی است و آینه، نماد خودشناسی و معرفت. بر سنگ قبر بانوان، شانه دو طرفه و بر سنگ قبر آقایان شانه یک طرفه نقش شده است. نقوش نمادین، بیشتر در میان سنگ تراشان متاخرتر که ظاهرا کم حوصله تر از حجاران صفوی بودند، رایج بود.
نقوش تاریخی
امکان اینکه در میان آن همه سنگ قبر در گورستان سفید چاه یک سنگ تیموری یا صفوی پیدا کنید کم است. باید بین سنگ های زرد رنگ ضخیم بگردید تا بلکه با یکی از آن شاهکارهای هنر سنگ تراشی روبه‌رو شوید. این سنگ ها عموما مانند محراب هایی هستند که با خطوط ظریف و اسلیمی های پر پیچ و‌تاب پر شده‌اند. خطوط خوشِ حک شده بر این سنگ ها به‌جز نام متوفی و سال درگذشت وی، شامل صلوات کبیر، احادیث، آیات و روایات نیز می شوند.
سنگ تراشان در قرن ۱۳ و ۱۴ ساده پسندتر و کم سواد بودند و اگر به دقت میان سنگ قبرهای زخمی شده به قلم این سنگ تراشان بگردید، حتی می توانید از آنها غلط های املایی بگیرید.
