ورزش کوهنوردی یکی از پرطرفدارترین ورزش‌های روز دنیا است. کوهنوردی به دو صورت حرفه‌ای و تفریحی پیگیری می شود. اما این ورزش همانند همه ورزش‌های دنیا خطراتی نیز دارد. یکی از این خطرها، خطر گم شدن در کوه است. آشنایی با این خطرات و شیوه‌های برخورد با آن‌ها می‌تواند به داشتن ورزشی دلپذیرتر کمک کند.
ممکن است زمانی که در حال کوهنوردی هستید به دلایلی مانند پرت شدن حواس و یا غیره از همنوردانتان جا بمانید یا اینکه راهی را اشتباه بروید و از مسیر اصلی دور بمانید. در این شرایط حفظ خونسردی یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید رعایت کرد.
همانطور که اشاره شد، گم شدن در کوه یکی از اتفاقات بدی است که گاهی افرادی که به صورتی تفریحی یا حتی حرفه‌ای آن را دنبال می‌کنند به آن دچار شوند، برای رهایی از این مشکل راهکارهایی وجود دارد که در ادامه به اختصار درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد. با ویزیت مازندران همراه باشید.
حس گم شدن در کوه را دارید؟ همانجا توقف کنید!
هنگام گم شدن در کوه در هر شرایطی که احساس کردید مسیر را گم کرده‌اید مخصوصا در برف و باران‌های شدید که اغلب کوه، مه‌آلود هم می‌باشد، سعی کنید هر جایی که هستید توقف کنید و از این فکر که بخواهید مثبت بیاندیشید و مسیرتان را ادامه دهید به شدت خودداری کنید. کمی صبر کنید صداهای اطراف و مسیرها را نگاه کنید. اجازه دهید شرایط کمی مساعد شود و مجدد حرکتتان را آغاز کنید.
به هیچ وجه از یکدیگر جدا نشوید
فعالیت هایی نظیر کوهنوردی، کویرنوردی، جنگل‌نوردی یا حتی طبیعتگردی بهتر است در غالب گروه‌های سه الی چهار نفره انجام شود. به همین علت و رو در صورت گم شدن در کوه سعی کنید که به هیچ وجه از یکدیگر جدا نشوید. هرگز کسی را برای جستجو به جلو نفرستید، در عوض فردی را به عنوان عقب نگهدار قرار دهید تا دنبال افراد جا مانده باشد.
در هنگام گم شدن در کوه خودسرانه رفتار نکنید
در زمان گم شدن در کوه سعی نکنید که نظر خود را به اجبار به بقیه بقبولانید. زیرا رفتارهای زورگویانه و تصمیم‌های کورکورانه برای رهایی از این چالش ممکن است به قیمت جان تعداد زیادی از همنوردهایتان تمام شود. حتما در یک مشورت گروهی تصمیم بگیرید که کدام مسیر را برای رهایی از گم شدن انتخاب کنید. به این ترتیب مسئولیت تمامی اتفاقات پیش رو برای همه یکسان است و در صورت بروز مشکل کسی شما را مقصر نمی‌داند.
از نقشه‌های دیجیتالی یا جیبی استفاده کنید
ویزیت مازندران به شما توصیه می‌کند که حتما قبل از کوهنوردی و طبیعتگردی، نقشه مسیر را یا بصورت جیبی و یا دیجیتال همراه داشته باشید. پیشنهاد ما به شما استفاده از نقشه های آفلاین و همچنین ترک مسیر صعود می‌باشد.
حال نقشه‌ای که همراه دارید را بیرون بیاروید تا محل قرارگیری خودتان را متوجه شوید. برای این کار بهتر است از نقشه گوگل مپ موبایلتان استفاده کنید، اما با توجه به اینکه ممکن است اینترنت شما آنتن ندهد(استفاده از نقشه آفلاین بسیار کاربردی است) بهتر است که نقشه فیزیکی هم همراه خودتان داشته باشید و با یافتن نشان‌ها، قله‌ها و نهرهایی که در این منطقه وجود دارد موقعیت خودتان را متوجه شوید، برای این کار بهتر است که همراه خودتان یک قطب‌نما ببرید.
در صورت نداشتن قطب‌نما از موقعیت خورشید و یا روشنایی آسمان استفاده کنید تا خودتان را از خطر گم شدن در کوه نجات دهید.
در ادامه به چند روش جهت‌یابی اشاره می‌کنیم.
انواع روش های جهت یابی
جهت یابی به وسیله ساعت مچی
اگر قطب نما ندارید، روش‌های دیگری هم برای جهت‌یابی وجود دارد که یکی از آن‌ها استفاده از عقربه‌های ساعت مچی خودتان است(فرض بر اینکه ساعت مچی عقربه‌ای به همراه دارید).
در این صورت می‌توانید عقربه ساعت‌شمار را طوری به سمت خورشید بگیرید که در امتداد جهت تابش خورشید قرار بگیرد. از مرکز ساعت به سمت ساعت ۱۲ یک خط فرضی با نوک انگشتتان ترسیم کنید، نیم ساز زاویه بین این خط فرضی و عقربه ساعت شمار جنوب را به شما نشان خواهد داد با دانستن جنوب شما می توانید بقیه جهت‌ها را پیدا کنید.
جهت یابی بوسیله شاخص
روش دیگری که برای جهت‌یابی در هنگام گم شدن در کوه وجود دارد، جهت‌یابی به وسیله شاخص است. به این صورت که یک چوب را به طور عمود در زمین فرو کنید. سپس سایه سر چوب را با یک تکه سنگ بر روی زمین علامت‌گذاری کنید. بعد از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه که گذشت سایه سر چوب را تغییر دهید و مکان را علامت گذاری کنید. به وسیله خطی این دو نقطه را به یکدیگر وصل کنید. یادتان باشد که سایه از مغرب به مشرق حرکت می‌کند چون خورشید از شرق طلوع و در غرب غروب می‌کند. حال پای چپ خود را در سایه اول و پای راست خود را در سایه دوم قرار دهید در این حالت روبه‌روی شما سمت شمال است. طبیعتا با پیدا کردن جهت شمال مابقی جهت‌ها را هم بدست خواهید آورد.
محلی که گم شدید را علامت‌گذاری کنید
هنگام گم شدن در کوه یکی از کارهایی که باید انجام دهید، علامت‌گذاری محل گم شدن خود است. به این صورت که سنگ ها را بر رو هم قرار دهید یا شاخه‌ها را به یکدیگر گره بزنید، چوبی را در برف فرو کنید یا از یک نوار پارچه‌ای استفاده کنید. سپس تمام جهت‌ها را جستجو کنید و هر بار به محلی که علامت گذاشته بودید برگردید و برای علامت زدن مسیر یا نشانه‌هایی که به جهت‌یابی موقعیت شما کمک می‌کند ادامه دهید.
اگر به مسیری که دارید می روید مطمئن هستید در حالی که به جلو حرکت می‌کنید گه گاهی هم علامت‌هایی را از جاهایی که عبور کردید قرار دهید چرا که این کار مانع از این می‌شود که بی‌هدف دور خودتان بچرخید و ممکن است که با این کار به دیگران هم بتوانید کمک کنید تا مسیر شما را دنبال کنند.
فریاد زدن و سوت زدن را امتحان کنید!
آخرین مرحله و یکی از مهم‌ترین آن‌ها در صورتی که شما از همنوردهایتان جا مانده‌اید و هیچ راه نجات دیگری پیش روی خودتان نمی‌بینید، در تمام جهات فریاد بزنید و یا از سوت زدن استفاده کنید و بعد به جواب این صداها گوش دهید.
گم شدن در کوه در تاریکی شب
قبل از تاریکی هوا حتما مسیرتان را چک کنید. اگر احساس کردید که گم شده‌اید، حتما راه چاره‌ای را برای خودتان بیاندیشید و با پیدا کردن آب، هیزم و یک سرپناه، شرایط خود را محیا سازید. هرچه لباس همراه دارید بپوشید. چرا که همانطور که می‌دانید در شب دمای هوا به شدت کاهش می‌یابد. به دنبال سرپناهی باشید که از باد یا آب مصون باشد و همچنین به دور از خطر سقوط بهمن یا ریزش سنگ باشد. لازم به ذکر است که در داخل آب راهه شیب دار نروید.
اگر که در برف هستید حفره‌های کوچکی را در ارتفاعات پایین‌تر که شاخه‌های خشک برای عایق کاری وجود دارد برای خودتان تهیه کنید. اگر کیسه خواب ندارید کوله پشتی خود را خالی کنید و پایتان را داخل آن قرار دهید. آتشی درست کنید تا نشانه‌ای باشد برای کسانی که بدنبال شما می‌گردند.
نکاتی که قبل از کوهنوردی باید بدانید
خوراکی های مناسب همراه خودتان ببرید
قبل از برنامه کوهنوردی مطمئن شوید که آب کافی و غذا به همراه دارید. توجه داشته باشید که هر قدر صعود در ارتفاعات بالاتری دارید حتما از خوراکی‌هایی که نیاز به آب و اکسیژن کمتری دارند استفاده کنید. با این کار از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری خواهید کرد. خوراکی‌های سنگین‌تر برای جلوگیری از ضعف بدنی هنگام فرود مصرف شوند. خوراکی‌هایی که برای استفاده در کوهنوردی پیشنهاد می‌شود آن‌هایی هستند که دارای حجم بالایی از کربوهیدرات می‌باشند. چرا که به سرعت هضم می‌شوند و سوخت لازم برای ادامه فعالیت شما را فراهم می‌کنند. در ارتفاعات بالا از خوردن خوراکی‌هایی که دارای چربی بالا هستند خوداری کنید. زیرا برای آزاد کردن انرژی چربی‌ها نیاز به آب و اکسیژن زیادی است.
شرایط آب و هوایی را بررسی کنید
می‌بایست به این نکته توجه کنید که شرایط در کوهستان به مراتب سخت‌تر از آن چیزی است که تصورش را دارید. پس حتما قبل از این که برنامه کوهنوری خود را تنظیم کنید از شرایط آب و هوایی در منطقه‌ای که می‌خواهید به آن بروید مطلع شوید. در صورتی که شرایط جوی مناسب نبود سعی کنید حتی اگر حرفه‌ای هم هستید ریسک رفتن را نکنید تا مشکلی برایتان پیش نیاید و دچار گم شدن در کوه نشوید.
جعبه کمک‌های اولیه به همراه داشته باشید
کوهنوردردان قدرت بدنی و ذهنی بالایی دارند، اما رعایت جوانب احتیاط از جمله مواردی است که باید حتما آن‌ها را در طول مسیری که می خواهید صعود کنید در نظر داشته باشید. به همین جهت توصیه می‌کنیم که جعبه کمک‌های اولیه و همینطور نحوه کار و انجام کارهای اورژانسی را در نظر داشته باشید. آن‌گاه در صورتی که مشکلی پیش آمد می‌توانید آن را کنترل کنید. هرگز قدرت نیروهای طبیعی مانند کوه را نباید دست کم گرفت.
نکته پایانی
بدون شک کوهنوردی بسیار لذت‌بخش و جذاب است، اما این جذابیت خالی از خطر نخواهد بود. اگر تازه‌کار هستید کوهنوردی را با مسیرهای کوتاه شروع کنید، تا هم از خطر گم شدن در کوه جلوگیری کنید و هم دیگر خطرات احتمالی را کاهش دهید. رفته رفته مسیرهای کوهنوردی خودتان را طولانی‌تر کنید تا از بروز مشکلات جلوگیری نمایید.
منبع: Mountain Ware House
