نکا منطقهای جلگهای بین دریا و جنگلهای کوهپایهای رشتهکوهالبرز است که جلوههای بسیار زیبایی از طبیعت را به نمایش گذاشته و همواره پذیرای مسافران زیادی از سراسر کشور میباشد. این شهر به دلیل وجود شرکتهای صنعتی بیشمار به عنوان شهر صنعتی مازندران نام برده میشود. به طوری که این ویژگی، حتی بیشتر از جاذبههای مذهبی و گردشگری، مشخصه نکا به شمار میرود.
موقعیت جغرافیایی
نکا شهر صنعتی و توریستی در استان مازندران است که از سمت غرب به شهرستان ساری و میاندورود و از سمت شرق به شهرستان بهشهر متصل است. از سمت شمال به دریای خزر محدود شده و در جنوب آن رشتهکوههای البرز واقع شده است. همچنین از سمت جنوب با شهرستان ساری و استان سمنان هممرز است.
نامگذاری شهر نکا
جیمز فریزر در مورد نکا مینویسد: «نکا نام بلوک است که شامل چندین دهکده است که گروهی از طایفه گرایلی که از ترکان هستند در اینجا اقامت دارند. اینان سابقا در کالپوش قسمتی از گرگان سکونت داشتهاند که در شرق استراباد بوده است. شاید به وسیله آقامحمدخان قاجار به علت شورش و یاغیگری به اینجا کوچ داده شدهاند. خرابههای محل اقامت سابق ایشان را در دشت گرگان در مسیر خود دیدم. حصاری مربع شکل بزرگ داشت که نشان میداد دهکدهای آباد و پرجمعیت بودهاست». یادداشتهای فریزر حکایت از آن دارد که نکا نام بلوکی با چند روستای توابع، از توابع ولایت ساری بود.
در برخی منابع تاریخی، هرچند اندک از نکا نام برده شده است. در کتیبهای چوبی بر در امامزاده سید عبدالمحمد بن میرتوانی که در آرامگاه نکا قرار دارد و حدود ششصد سال قدمت دارد، شهر نکا با ها نوشته شده است. یعنی به صورت نکاه.
همچنین در سفرنامه مازندران رضاشاه که در سال ۱۳۰۵ ه.ش به رشته تحریر درآمده از نکا به صورت نیکا یاد شده: «بعد از تجن، رودخانهای که در سر راه واقع است نیکا نام دارد که از شاهکوه شروع شده، در چهار فرسخی شمال جاده به دریا میریزد. پل بلندی بر آن زده شده، که هرچند به بزرگی پل تجن نیست، ولی قشنگی آن به مراتب بیشتر است. در کنار رودخانه آبادیای است موسوم به نارنجه باغ… قدم به قدم اتومبیلها میایستند و با زحمت هرچه تمامتر، آنها را با دست و شانه حرکت میدهند.»
صنایع شهرستان نکا
نیروگاه شهید سلیمی، شرکت صدرا. دو کارخانه ارد. کارخانه پنبه. شرکت نکا فولاد. کارخانه سیمان، نکا پلاست، ماشین نکا، کارخانه هوافضای نکا (ساخت هواپیماهای شناسایی)، کارخانه سیلو (کارخانه تولید آبگرمکن و بخاری مازندگاز و کارخانههای تولیدی آجر سفال بوستان سفال- نکاسفال – مازرون سفال و سفال سازان میاندرود در روستای گلبستان) از شرکتها و کارخانههای مهم نکا به شمار میروند.
نیروگاه شهید سلیمی از بزرگترین نیروگاههای حرارتی در خاورمیانه است. این نیروگاه به منظور تأمین بخش قابل توجهی از برق کشور طراحی و نصب گردیده است. ظرفیت اصلی نیروگاه جمعاً ۲۲۱۳ مگاوات است. قسمتهای اصلی نیروگاه عبارتند از: دیگ بخار، ساختمان میانی، سالن توربین، مبدلها و ساختمانهای کمکی. سوخت اصلی نیروگاه، گاز طبیعی و سوخت دوم آن نفت کوره یا مازوت است.
آب و هوا
آب و هوای نکا بیشتر تحت تأثیر عرض جغرافیایی، ارتفاعات البرز، ارتفاع از سطح دریا، دوری و نزدیکی به دریا، وزش بادهای محلی و ناحیهای، جابجایی تودههای هوای شمالی و غربی و پوشش متراکم جنگلی قرار دارد. لیکن دو جریان بزرگ آب و هوایی نقش تعیین کنندهای در اقلیم این شهرستان دارند.
جریان هوای شمال و شمال شرقی که از سیبری و قطب شمال به سوی جنوب پیش میآید و موجب سردی هوا، یخبندان و ریزش برف و باران میشود. دیگری نیز جریان بادهای غربی است که در زمستان از اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه و دریای سیاه عبور کرده و پس از ورود به ایران بارندگی ایجاد میکند.
در تابستان از قدرت باران زایی این تودهﻱ هوا کاسته شده و تنها در قسمتهای ساحلی موجب شرجی شدن هوا و افزایش رطوبت میگردد.
زیرساختها
راهآهن
راهآهن شمال یا راهآهن مازندران، نام یکی از شعبههای اصلی از راهآهن سراسری ایران است که در سال ۱۳۰۸ ه.ش در دوران پهلوی اول، نخستین فاز آن بین شهرهای ساری و بندرشاه(بندر امام) افتتاح گردید. امروزه یکی از ایستگاههای راهآهن شمال در همین شهر قرار دارد.
بندر
بندر نکا از سال ۱۳۷۴ با پهلوگیری اولین کشتی در اسکله شرکت کشتی سازی صدرا شروع به فعالیت نمودهاست. موقعیت استراتژیک این بندر در دریای خزر اهمیت آنرا چند برابر کردهاست. بندر نکا در بیست کیلومتری شمال شهر و در مجاورت نیروگاه برق آن و شرکت پایانههای نفتی شمال در کنار دریای مازندران قرار گرفتهاست.
مسیر دسترسی و نقشه
منبع wikipedia